Slow Food en “Save Bees and Farmers” ontmoeten Europese commissarissen om hun campagne voor een pesticidenvrij Europa formeel te presenteren. 

Op 25 november is het Europees burgerinitiatief (EBI) “Red bijen en boeren” een nieuwe fase ingegaan: de vertegenwoordigers van het EBI–waaronder Slow Food—werden ontvangen door de Europese commissarissen Věra Jourová (Waarden en transparantie) en Stella Kyriakides (Gezondheid en voedselveiligheid) om hun eisen formeel te presenteren: 

1 Uitfasering van het gebruik van synthetische pesticiden 

Tegen 2030 moet het gebruik van synthetische pesticiden in de landbouw van de EU geleidelijk met 80% zijn verminderd. Tegen 2035 werkt de landbouw in de hele Unie zonder synthetische bestrijdingsmiddelen. 

2 Maatregelen voor het herstel van de biodiversiteit 

Leefgebieden worden hersteld en landbouwgebieden worden centra voor het herstel van de biodiversiteit. 

3 Steun voor boeren 

Boeren moeten worden gesteund bij de noodzakelijke overgang naar agro-ecologie. Kleine, diverse en duurzame landbouwbedrijven worden gestimuleerd, biologische landbouw wordt uitgebreid en onderzoek naar pesticiden-vrije en GGO-vrije landbouw wordt ondersteund. 

Marta Messa, secretaris-generaal van Slow Food, zei hierover het volgende: “De mobilisatie van zoveel burgers in heel Europa laat zien dat het produceren van voedsel dat goed is voor degenen die het eten, voor degenen die het produceren en voor de planeet voor velen van belang is. Zo’n sterk statement van burgers kan niet genegeerd worden”. 

Het Europees burgerinitiatief (EBI) “Red bijen en boeren” is op 10 oktober officieel bekrachtigd door de Europese Commissie, met 1,1 miljoen handtekeningen die in 2 jaar tijd zijn verzameld. 15 vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, waaronder 5 van de 7 burgers die op 30 september 2019 het initiatief namen voor het EBI, waren aanwezig bij de ontmoeting met de twee EU-commissarissen. De ontmoeting komt op een goed moment, aangezien de doelstelling van de EU-strategie “van boer tot bord” om “het gebruik en het risico van chemische bestrijdingsmiddelen tegen 2030 met 50% te verminderen”, ernstig wordt bedreigd. Het voorstel van de Commissie voor een “regulering duurzaam gebruik van pesticiden” krijgt veel tegenstand van bepaalde lidstaten, conservatieve fracties in het Europees Parlement en de pesticiden industrie, die pleiten dat de voedselzekerheid in de EU wordt bedreigd door de oorlog in Oekraïne. De groep bestond uit vertegenwoordigers van Slow Food, PAN-Europe, milieuorganisaties BUND, Global2000, Aurelia Stiftung, Umwelt Institut, alsmede de Roemeense imkervereniging Romapis, een biologische landbouwer en vertegenwoordigers van het burgercomité van de ECI.   

Madeleine Coste, beleidsmedewerker van Slow Food, voegde daaraan toe: “De Green Deal van de EU en de  “van boer tot bord”-strategie geven de EU-burgers hoop op een betere toekomst. We kunnen niet toestaan dat de agro-industrie deze goede afspraken torpedeert en onze overgang naar duurzame landbouw tegenhoudt. Onze EU-leiders moeten naar de burgers luisteren en laten zien dat zij zich echt inzetten voor een gezond, eerlijk en natuurvriendelijk voedselsysteem!” 

De vergadering van vrijdag was voor de ECI-vertegenwoordigers een belangrijke gelegenheid om de aandacht van de Europese Commissie op verschillende punten te vestigen. 

Ten eerste herhaalden we de steun van het maatschappelijk middenveld voor de toezegging van de Commissie om het gebruik van pesticiden terug te dringen en vroegen we de Europese Unie een plan te maken om het gebruik van synthetische pesticiden volledig uit te bannen. 

Ten tweede hebben we de Commissie eraan herinnerd dat er al alternatieven voor pesticiden bestaan, zoals geïntegreerde bestrijding en agro-ecologische landbouw. Toch heeft de EU de invoering van zulke praktijken tot dusver onvoldoende bevorderd, terwijl ze de industriële landbouw blijft financieren. Als gevolg daarvan is het gebruik van pesticiden in Europa toegenomen sinds de uitvoering van de richtlijn duurzaam gebruik van pesticiden in 2009. 

We hebben er ook op gewezen dat het intensieve gebruik van pesticiden een oncontroleerbaar gevaar vormt voor bijen en andere bestuivers waarvan ons voedselsysteem afhankelijk is – imkers in heel Europa zijn verontrust over het tempo waarin bijenvolken verdwijnen. Hieraan gekoppeld is de grote behoefte aan beschermingsgebieden voor het terugtrekken en overleven van insecten. 

Maar het EBI “Red bijen en landbouwers” gaat niet alleen over het terugdringen van het gebruik van pesticiden, maar ook over het eisen van een systematische verandering van ons voedselsysteem, waarvoor krachtige beleidssteun aan landbouwers nodig is om over te schakelen, met relevante maatregelen in het gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB) en in de komende wet voor duurzame voedselsystemen (SFS). Boeren zitten momenteel vast in een systeem waarin zij steeds meer pesticiden moeten gebruiken omdat planten vatbaarder worden voor plagen.   

Ten slotte hebben wij de EU-Commissie gewaarschuwd dat de drastische vermindering van het gebruik van pesticiden niet kan worden bereikt met gentechnologie en nieuwe gentechnieken (NGT). We hebben een complete systeemverandering nodig, geen “technical fix” op korte termijn. 

1,1 miljoen EU-burgers hebben hun eisen duidelijk gemaakt via dit officiële EU-instrument – nu is het moment voor de Europese Unie om de toewijding aan de EU-strategie “van boer tot bord” kracht bij te zetten en internationaal leiderschap bij de bescherming van de biodiversiteit te tonen. 

Achtergrond 

Met een Europees burgerinitiatief kunnen EU-burgers de Europese Commissie rechtstreeks verzoeken een rechtshandeling voor te stellen (met name een richtlijn of verordening) op een gebied waarop de lidstaten bevoegdheden hebben overgedragen aan het EU-niveau. Als het initiatief ten minste een miljoen handtekeningen verzamelt van burgers van de Europese Unie die onderdaan zijn van ten minste zeven lidstaten, is de EU-Commissie verplicht om in te gaan op de eisen van het EBI. De EBI’s die tijdens de COVID-19-pandemie actief waren, kregen een verlenging met een jaar vanwege de moeilijke omstandigheden waaronder het verzamelen van handtekeningen plaatsvond.  

Het formele proces van een succesvol Europees burgerinitiatief omvat een ontmoeting tussen de vertegenwoordigers ervan en de Europese Commissie, alsmede een openbare hoorzitting in het Europees Parlement. Het Europees Parlement kan ook een debat houden in een plenaire vergadering, wat kan leiden tot het aannemen van een resolutie over de EBI-kwesties.  

Over Slow Food 

Slow Food is een wereldwijde beweging die samenwerkt aan ‘good, clean & fair’ voedsel voor iedereen. Wij cultiveren een wereldwijd netwerk van lokale gemeenschappen die culturele en biologische diversiteit verdedigen, voedseleducatie bevorderen en pleiten voor een rechtvaardiger en billijker voedselbeleid. Slow Food is uitgegroeid tot een netwerk van miljoenen mensen in meer dan 160 landen wereldwijd.