Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανοίγει την πόρτα σε νέους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς (ΓΤΟ)

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποχωρεί και ανοίγει την πόρτα στη  χαλάρωση των κανονισμών για τους νέους ΓΤΟ, θέτοντας σε κίνδυνο την ελευθερία επιλογής των πολιτών και των αγροτών

Το Slow Food ανησυχεί πολύ λόγω των συμπερασμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από τη μελέτη σχετικά με τις «νέες γονιδιακές τεχνικές» η οποία ανοίγει την πόρτα στην απορρύθμιση των νέων ΓΤΟ, αγνοώντας την αρχή της προφύλαξης.

Μέσω της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ και της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε να επιταχύνει τη μετάβαση προς ένα πραγματικά βιώσιμο διατροφικό σύστημα. Υποστηρίζοντας ότι οι κανονισμοί της ΕΕ για τους ΓΤΟ πρέπει να ανοίξουν εκ νέου, η Επιτροπή πέφτει στην παγίδα της επιδίωξης τεχνολογικών ψευτολύσεων αντί για επενδύσεις και προώθηση αγροοικολογικών συστημάτων που ωφελούν τους αγρότες, τις τοπικές κοινότητες και το ευρύτερο περιβάλλον », λέει η Marta Messa, διευθύντρια της Slow Food Europe.

Τι λέει η μελέτη της Επιτροπής;

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την πολυαναμενόμενη μελέτη για νέες γονιδιακές τεχνικές, η οποία ζητήθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ τον Νοέμβριο του 2019. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι:

– “Τα προϊόντα των νέων γονιδιακών τεχνικών και οι εφαρμογές τους θα μπορούσαν να προσφέρουν οφέλη για την κοινωνία της ΕΕ και να αντιμετωπίσουν σημαντικές προκλήσεις συμπεριλαμβανομένης της “ανθεκτικότητας και βιωσιμότητας του  αγρο-διατροφικού μας συστήματος”

– Για να μπορέσουν οι νέοι ΓΤΟ να συμβάλουν στη βιωσιμότητα, «πρέπει να εξεταστεί ένας κατάλληλος μηχανισμός για να αξιολογηθούν τα οφέλη τους»

Στη συνέχεια, η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι απαιτείται μια νέα πολιτική που να ρυθμίζει τους νέους ΓΤΟ. Αυτό είναι βαθιά ανησυχητικό, καθώς υπονοεί, ότι η Επιτροπή προσπαθεί να αποδυναμώσει τους κανόνες που διέπουν σήμερα τους ΓΤΟ και την επεξεργασία γονιδίων. Η  Επίτροπος Κυριακίδη, επικεφαλής του τομέα Υγείας της ΕΕ, δηλώνει ότι «Οι Νέες Γονιδιακές Τεχνικές μπορούν να προωθήσουν τη βιωσιμότητα της γεωργικής παραγωγής, σύμφωνα με τους στόχους της Στρατηγικής Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο»

Η θέση του Slow Food

Το 2018, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο αποκλεισμός των νέων ΓΤΟ από την οδηγία της ΕΕ για τους ΓΤΟ “θα έθετε σε κίνδυνο τον στόχο της προστασίας που επιδιώκει η οδηγία και δεν θα τηρούσε την αρχή της προφύλαξης που επιδιώκει να εφαρμόσει”. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αμφισβητεί τώρα επικίνδυνα αυτή την απόφαση. Εάν οι νέοι ΓΤΟ δεν θα υποβάλλονται σε δοκιμές ασφάλειας, δεν θα παρακολουθούνται, ούτε θα επισημαίνονται, αυτά θα είναι άσχημα νέα, αφενός για τους Ευρωπαίους πολίτες στα πιάτα των οποίων οι νέοι ΓΤΟ ενδέχεται να εμφανιστούν απαρατήρητοι και χωρίς σήμανση, και αφετέρου για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους, για τους οποίους  η δυνατότητα να εγγυηθούν τροφή ελεύθερη από  γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς θα γίνει πολύ  δύσκολη και δαπανηρή.

Οι νέοι ΓΤΟ ενέχουν πολλούς κινδύνους για την ανθρώπινη υγεία, την καλή διαβίωση των ζώων, το περιβάλλον και τους μικρής κλίμακας αγρότες. Χωρίς αυστηρούς κανονισμούς:

– Οι νέοι ΓΤΟ δεν θα  υποβάλλονται σε αξιολόγηση κινδύνου κατά περίπτωση, που σημαίνει ότι  μη ασφαλή προϊόντα θα μπορούν να περάσουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ της ΕΕ.

– Δεν θα υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για την παρακολούθηση και τον εντοπισμό των νέων οργανισμών και προϊόντων ΓΤΟ που καταλήγουν στην αγορά, καθώς δεν θα απαιτείται πλέον να επισημαίνονται.

– Μπορούν να προκύψουν σοβαρές ζημιές στα οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα, καθώς δεν θα  λαμβάνονται μέτρα κατά της ανεξέλεγκτης εξάπλωσης νέων οργανισμών ΓΤΟ στο περιβάλλον. Οι καλλιέργειες και η παραγωγή τροφίμων που βασίζονται σε πρώτες ύλες χωρίς ΓΤΟ δεν θα μπορούν πλέον να προστατεύονται.

«Η στρατηγική  Από το “Αγρόκτημα στο Πιάτο” στοχεύει να παρέχει στους καταναλωτές καλύτερες πληροφορίες, έτσι ώστε οι πολίτες να μπορούν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές και να συμβάλουν στη μετάβαση προς πιο βιώσιμα συστήματα τροφίμων. Η απορρύθμιση των νέων ΓΤΟ θα σημαίνει ότι αυτοί δεν θα χρειάζονται πλέον σήμανση, σε πλήρη αντίθεση με τους στόχους της στρατηγικής «Από το Αγρόκτημα στο πιάτο». Προτρέπουμε τα κράτη μέλη να υπερασπιστούν την αρχή της προφύλαξης, την ασφάλεια των πολιτών, την ελευθερία επιλογής των γεωργών και τη βιοποικιλότητα », λέει η Messa.

Ιστορικό:

Η τεχνολογία γενετικής μηχανικής έχει εξελιχθεί μετά την εισαγωγή των πρώτων γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών (ΓΤ) πριν από περισσότερα από 20 χρόνια.  Έκτοτε έχει αναδυθεί ένα σύνολο νέων τεχνικών Γ Τ που οι επιστήμονες αποκαλούν συλλογικά «γονιδιακή επεξεργασία» Η επεξεργασία γονιδίων επιτρέπει στους  μηχανικούς γενετικής να τροποποιούν υπάρχοντα γονίδια αντί να προσθέτουν γονίδια από άλλα είδη. Αυτές οι νέες τεχνολογίες αναφέρονται επίσης ως «Νέες τεχνικές βελτίωσης» (βιομηχανία αγρο-βιοτεχνολογίας), «νέες γονιδιακές τεχνικές» (Συμβούλιο της ΕΕ) ή «νέες γονιδιωματικές τεχνικές» (Ευρωπαϊκή Επιτροπή). Η Slow Food αποκαλεί αυτές τις νέες τεχνικές γενετικής μηχανικής «Νέους ΓΤΟ»,  καθώς σύμφωνα με την απόφαση του ΔΕΚ, από νομική και τεχνική άποψη πρόκειται για τεχνικές γενετικής τροποποίησης και συνεπώς παρουσιάζουν τους ίδιους κινδύνους.

Το 2018, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο (ECJ) έκρινε ότι οι νέοι ΓΤΟ πρέπει να ρυθμίζονται ως ΓΤΟ σύμφωνα με τους κανονισμούς της ΕΕ, σύμφωνα με την αρχή της προφύλαξης. Η απόφαση του σημαίνει ότι η νέα γενιά γενετικώς τροποποιημένων καλλιεργειών και σπόρων πρέπει να υποβληθεί σε ελέγχους ασφαλείας, σε μια διαδικασία έγκρισης και να επισημανθεί πριν από τη διάθεσή τους στην αγορά, ώστε να διασφαλιστεί το δικαίωμα των αγροτών, των παραγωγών τροφίμων και των καταναλωτών να γνωρίζουν εάν ένα προϊόν διατροφής περιέχει ΓΤ οργανισμούς ή όχι.

Η Slow Food έχει μια μακροχρόνια θέση ενάντια στους ΓΤΟ λόγω των κινδύνων που παρουσιάζουν για τη βιοποικιλότητα αλλά και τον βιοπορισμό των μικρής κλίμακας αγροτών καθώς  και διότι είναι ασυμβίβαστα με ένα γεωργικό σύστημα που βασίζεται στην αγροοικολογία. Επιπλέον, τα προϊόντα από γονιδιακές τεχνικές καλύπτονται από διπλώματα ευρεσιτεχνίας που ανήκουν σε μια χούφτα πολυεθνικών. Τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας επί των σπόρων έχουν αρνητικές οικονομικές συνέπειες για τον γεωργικό τομέα, συμπεριλαμβανομένου του μονοπωλίου και της συγκέντρωσης στην αγοράς σπόρων. Η ΓΤ γεωργία προωθεί την ανάπτυξη εντατικών μονοκαλλιεργειών, δημιουργώντας μια αυξανόμενη απειλή για την επιβίωση των παραδοσιακών σπόρων και των ίδιων των αγροτικών κοινοτήτων, οι οποίες στερούνται ολοένα και περισσότερο τα μέσα παραγωγής και  διαβίωσής τους

Η ΕΕ πρέπει να εφαρμόσει πλήρως την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου του 2018 και να διασφαλίσει ότι οι νέοι ΓΤΟ υπόκεινται σε βασικούς ελέγχους ασφάλειας και σε απαιτήσεις αδειοδότησης. Εστάλη επιστολή στον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Timmermans στις 30 Μαρτίου 2021 προειδοποιώντας, μεταξύ άλλων, για τους κινδύνους της απελευθέρωσης νέων ΓΤΟ.